ရုပ္ဆုိးတဲ့အမာရြတ္ ေပ်ာက္နည္း

အမာရြတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဒီထဲမွာမွ ဝက္ျခံအမာရြတ္မဟုတ္ဘဲ ေဖာင္းေနတဲ့အမာရြတ္ အဖုအပိန္႕ေၾကာင့္ စိတ္ဒုကၡေ႐ာက္သူေတြ မနည္းပါဘူး။ သူတို႔ျဖစ္တဲ့အမာရြတ္က ရုိးရုိးအမာရြတ္မဟုတ္ဘဲ ေဖာင္းထြက္ေနတဲ့ အမာရြတ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေဆးပညာအရ ဒီအမာရြတ္ကို hypertrophic scar လို႕ ေခၚပါတယ္။ ပံုမွန္ထက္ collagen ထုတ္လုပ္မႈမ်ားေနလို႔ ျဖစ္နိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒဏ္ရာက dermis လႊာကို သြားထိခိုက္တဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တယ္။ မၾကာခဏ ကုတ္သူေတြမွာလည္း ပိုျဖစ္္နိုင္တယ္။

အမာရြတ္တစ္ခုဟာ လူတေယာက္ရဲ႕ ရုပ္ပိုင္းကိုသာမက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုလည္း မ်ားစြာထိခိုက္ေစတယ္။ ဒဏ္ရာတခုက ပံုမွန္အနာက်က္ရင္ အေရျပားက သူ႔ဘာသာျပဳျပင္ျပီး ျပန္ေကာင္းေလ့ရွိပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အေရျပားထိခိုက္မႈက epidermisလြာရဲ႕ ေအာက္ဖက္ သုိ႕မဟုတ္ လူနာရဲ႕ ခုခံအားက အလြန္အကၽြံ တံု႔ျပန္တဲ့အခါ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အမာရြတ္ေတြျဖစ္လာေလ့ရွိတယ္။ သာမန္အေရျပားထက္ ေဖာင္းေနတဲ့အမာရြတ္ကို hypertrophic scar လို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီထက္ပုိဆုိးတဲ့အမာရြတ္ကိုေတာ့ keloid scar လုိ႕ ေခၚတယ္။ keloid scar မွာေတာ့ နဂုိအမာရြတ္ထက္ကို ဧရိယာ ပိုက်ယ္ျပန္႕လာတဲ့သေဘာရွိတယ္။ နွစ္မ်ိဳးလံုး ခုခံအားက အလြန္အကၽြံတံုါျပန္မႈေၾကာင့္ ကုိလာဂ်င္အမွ်င္ေတြပိုမိုစုပံုလာရာက ျဖစ္လာတာခ်ည္းပါ။ keloid အမာရြတ္ေတြက်ေတာ့ ရုပ္ဆိုးျပီး နွစ္ခ်ီႀကာတတ္တယ္။ နွစ္မ်ိဳးလံုးျဖစ္တဲ့ေနရာက ယားယံတာ၊ ေဖာင္းျပီး ရဲေနတာမ်ိဳးရွိတတ္တယ္။ 

hypertrophic scar အမ်ားစုက လည္ပင္း တံေတာင္ ဒူး ေျခေထာက္စတဲ့ ေနရာေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ တင္းတဲ့ေနရာေတြ။ ဒီအမာရြတ္ေတြဟာ ဒဏ္ရာရျပီး ၄-၈ ပတ္အတြင္း ေပၚေပါက္လာေလ့ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေျခာက္လေလာက္ထိ ၾကာတတ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း တျဖည္းျဖည္း ျပန္ေပ်ာက္သြားတယ္။ အမ်ားစုဟာ type 3 collagen ေတြ စုပံုရာက အမာရြတ္ဖုေဖာင္းလာတာ ျဖစ္တယ္။ အေသးစိတ္ ေလ့လာႀကည့္ရင္ myofibroblastနဲ႕ mucopolysaccharide ေတြ မ်ားေနမယ္။ ခြဲစိတ္ဒဏ္ရာ၊ မီးေလာင္နာေတြကေန အျဖစ္မ်ားတယ္။ တံု့ျပန္မႈလြန္ကဲသူေတြမွာေတာ့ ျခင္ကိုက္ဖုလို ဒဏ္ရာေသးေသးကေနေတာင္ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ နွင္းခူနာ မ်ိဳးရုိးရွိသူေတြက သူမ်ားထက္ တံု႕ျပန္မႈပိုမ်ားလို႕ ပုိျဖစ္တယ္။

ေဖာင္းတဲ့အမာရြတ္အတြက္ လိမ္းေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ clobetasol လိမ္းေဆး တေန႕နွစ္ၾကိမ္နဲ႕ tretinoin လိမ္းေဆးကို ညစဥ္လိမ္းေပးတာလည္း အာနိသင္ရွိတယ္။ မရေသးရင္ tacrolimus ေဆးကို အေရျပားေပၚ လိမ္းနိုင္တယ္။ တေန႕ နွစ္ၾကိမ္ ၂-၄ပတ္ႀကာ လိမ္းရမယ္။  

ေနာက္တနည္းက နည္းနည္းျပင္းတယ္။ ၾကြက္နုိ့မွာသံုးတဲ့ အျပင္းစားလိမ္းေဆး imiquimod 5% cream ကိုသံုးတာ။ hypertrophic scarေတြမွာလည္း အသံုးဝင္တယ္။ ညစဥ္ နွစ္ပတ္လိမ္းျပီး အေပၚက အဝတ္တခုနဲ႕စည္းရင္ ေတာ္ရံုအမာရြတ္က ခ်ပ္သြားတယ္။ သက္သာလာရင္ တပတ္ သံုးၾကိမ္လိမ္းရံုနဲ႕ လံုေလာက္ျပီ။ ဒီေဆးက ေဘးထြက္ဆု္းက်ိဳးမ်ားလို႔ ဆရာဝန္ညႊန္မွသံုးသင့္တယ္။တျခားနည္းေတြလည္း ရွိတယ္။ အမာရြတ္ကို ခြဲျပီးရွင္းထုတ္တာ၊ နုိက္ထရုိဂ်င္အရည္သံုးျပီး ေအးခဲေစတာ၊ ေလဆာနည္း၊ ဓာတ္ကင္နည္း၊ ဆဲလ္ေတြပ်က္ဆီးေစတဲ့ ေဆးေတြထုိးထည့္တာစသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။

အိမ္သံုးနည္း

အိမ္သံုးနည္းက shea butter နဲ႕ အုန္းဆီေရာျပီး အမာရြတ္ေနရာကို လိမ္းေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ တေန႕ သံုးၾကိမ္လိမ္းျပီး အဝတ္က်ပ္စည္းရမယ္။ ရွားေစာင္းလပ္ပပ္ကို ပ်ားရည္နဲ႕ေရာ ၁၅ မိနစ္ဖိလိမ္းေပးရင္ သက္သာနိုင္တယ္။ အမာရြတ္ေသးေအာင္ အစုိဓာတ္ထိန္းေဆး vitamin E ကို အပ္နဲ႕ေဖာက္ျပီး ထြက္လာတဲ့အရည္ကုိလည္း လိမ္းေပးနိုင္တယ္။ ဖုေဖာင္းေနတဲ့အမာရြတ္ေတြကုတဲ့အခါ ဖိအားက အေရးႀကီးတယ္။ အမာရြတ္ေပၚ ဖိအား 15-40mmHg သံက္ေရာက္ေစျပီး ၁၈နာရီမွ၂၄ နာရီၾကာ ဖိထားေပးရင္ သက္သာတာ ပိုျမန္တယ္။ 

ေနာက္ဆံုးနည္းနဲ႕ အလြယ္ဆံုးနည္းက ႀကက္သြန္နီအုပ္ျပီး လိမ္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ၾကက္သြန္နီမွာ quercetin ဆိုတဲ့ဓာတ္ပါတယ္။ ဒီဓာတ္က ပန္းသီးနဲ႕ လက္ဖက္ရြက္မွာပါတဲ့ဓာတ္နဲ႕တူတယ္။လုပ္ရတာလည္း မခက္လွပါ။ ၾကက္သြန္နီကို ခပ္ပါးပါးလွီး၊ အမာရြတ္ေပၚကို တင္ျပီး အဲဒီအေပၚက အဝတ္စတခုနဲ႕ ၁၈ နာရီၾကာ အုပ္ေပးရတယ္။ ႀကက္သြန္နီကထုတ္တဲ့ လိမ္းေဆးေတြလည္း ေပၚေနပါျပီ။ mederma gel သုိ႕မဟုတ္ contractubex gel ေဆးမ်ိဳး လိမ္းလို႕လည္းရတယ္။ ေဆးက္ိုတေန႕သံုးၾကိမ္ လိမ္းရမယ္။ အာနိသင္ေတြက တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ကြာျခားနိုင္တယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂.၂.၁၇